Η Ουκρανία έμαθε με τον σκληρό τρόπο ότι ήρθε η ώρα να σταματήσει να είναι αφελής και να επανεξετάσει ποιος από τους πιθανούς συμμάχους της θα μπορούσε να είναι ο πιο φερέγγυος και αξιόπιστος.
Του Lubomyr Luciuk*
Οι Ουκρανοί ήταν αφελείς – πιστεύοντας ότι η Δύση υποστήριζε τον αγώνα τους για εθνική αυτοδιάθεση, για να επιστρέψει το ουκρανικό κράτος στη θέση που του αξίζει στην Ευρώπη. Τα τελευταία 3 χρόνια, με κόστος δεκάδες χιλιάδες ζωές Ουκρανών, συνειδητοποίησαν τελικά ότι αυτό ήταν αυταπάτη.
Μαθήματα από την αρχαία ιστορία
Στα µέσα προς τα τέλη της δεκαετίας του 1980, εξέτασα τα αρχεία του βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών στο Public Records Office. Με ενδιέφερε τι κατέγραφαν οι μανδαρίνοι του Βόρειου Τμήματος για τους Ουκρανούς Καναδούς που προσφέρθηκαν εθελοντικά για υπερπόντια υπηρεσία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και παρέμειναν στην Ευρώπη στη συνέχεια, αποφασισμένοι να σώσουν τους Ουκρανούς εκτοπισμένους από τον βίαιο επαναπατρισμό στη Σοβιετική Ένωση.
Πολλοί Βρετανοί αξιωματούχοι, όπως έμαθα, έβλεπαν με δυσάρεστη ματιά αυτές τις ουκρανοκαναδικές προσπάθειες, αν και ποτέ δεν το έδειχναν δημοσίως. Αναρωτώμενος γιατί, αναζήτησα τον Thomas, βαρόνο του Brimelow και κατά τη διάρκεια ενός περιπάτου στο πάρκο τον ρώτησα γιατί αντιμετώπιζε με συμπάθεια Ουκρανοκαναδούς όπως ο υποπλοίαρχος Bohdan Panchuk, ενώ ο ίδιος και οι συνάδελφοί του ήταν αδιάφοροι για την υπόθεση της ουκρανικής ανεξαρτησίας και θεωρούσαν την ουκρανοκαναδική άσκηση πίεσης ανεπιθύμητη επιπλοκή καθώς δομούσαν τις μεταπολεμικές σχέσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΣΣΔ.
Ο Brimelow είπε ότι θυμόταν τον Panchuk και μάλιστα τον θαύμαζε. Στη συνέχεια, με σταμάτησε με μια ατάκα: «Νεαρέ, δεν έχεις διαβάσει ποτέ την «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου» του Θουκυδίδη.
Έφυγα έξαλλος για τη βρετανική κοροϊδία, μουρμουρίζοντας για την «δόλια Αλβιόνα». Αλλά είχε δίκιο, δεν το είχα κάνει. Έτσι, το έκανα.
Ο Brimelow ήθελε να μου διδάξει κάτι για την πολιτική και την εξουσία και γι’ αυτό αναφέρθηκε σε αυτό που είπαν οι Αθηναίοι στους Μηλίους λίγο πριν λεηλατήσουν την πόλη τους: «… οι ισχυροί κάνουν αυτό που έχουν τη δύναμη να κάνουν και οι αδύναμοι δέχονται αυτό που πρέπει να δεχτούν». Μου θύμισε επίσης τα λόγια του λόρδου Πάλμερστον ενώπιον της Βουλής των Κοινοτήτων το 1848. Η Μεγάλη Βρετανία «δεν έχει αιώνιους συμμάχους και δεν έχουμε αιώνιους εχθρούς. Τα συμφέροντά μας είναι αέναα και αιώνια, και αυτά τα συμφέροντα είναι καθήκον μας να τα ακολουθούμε».
Μαθήματα από την λιγότερο αρχαία ιστορία
Σήμερα, εκτιμώ αυτό που είχε να πει αυτός ο άριστος διπλωμάτης για τα εθνικά συμφέροντα – τα κράτη δεν κάνουν απαραίτητα αυτό που είναι τίμιο, δίκαιο ή ακόμη και καλό για την ειρήνη. Για παράδειγμα, γνωρίζοντας για τις συνθήκες λιμού στη σοβιετική Ουκρανία το 1932-1933 – το Χολοντομόρ – οι Βρετανοί έθαψαν την αλήθεια, με τον Laurence Collier να σημειώνει «… δεν υπάρχει καμία υποχρέωση για εμάς να μην το δημοσιοποιήσουμε. Ωστόσο, δεν θέλουμε να το δημοσιοποιήσουμε, διότι η σοβιετική κυβέρνηση θα δυσανασχετούσε και οι σχέσεις μας μαζί της θα επιβαρύνονταν».
Η κυβέρνηση του Δημοκρατικού Προέδρου των ΗΠΑ Φραγκλίνου Ντελάνο Ρούσβελτ αναγνώρισε την ΕΣΣΔ στις 16 Νοεμβρίου 1933, ενώ η σταλινική γενοκτονία κατά της Ουκρανίας έφτανε στο αποκορύφωμά της. Η ανασκόπηση των αγγλοαμερικανικών διπλωματικών αρχείων επιβεβαιώνει ότι η Δύση δεν αισθάνθηκε ποτέ ότι χρειαζόταν μια ελεύθερη Ουκρανία. Αυτό που οι πολιτικοί που κάνουν προεκλογική εκστρατεία ξεφουρνίζουν μπροστά σε ακροατήρια της διασποράς ή αυτό που οι διπλωμάτες φλυαρούν δημοσίως δεν είναι αληθινό.
Μαθήματα από την πρόσφατη ιστορία
Ο William Safire, των New York Times, το κατάλαβε αυτό, χλευάζοντας τον Πρόεδρο George H.W. Bush για την ομιλία του «Chicken Kiev» την 1η Αυγούστου 1991. Λίγους μόνο μήνες πριν από την αποψίλωση της σοβιετικής αυτοκρατορίας, ο Μπους τάχθηκε κατά της ουκρανικής ανεξαρτησίας, προειδοποιώντας τους Ουκρανούς για τον «αυτοκτονικό εθνικισμό» τους. Δεν τον άκουσαν.
Σε ένα άρθρο με τίτλο «Μετριοπάθεια και ουδετερότητα – αλλά κρατήστε τα πυρηνικά όπλα», που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα The Globe and Mail, στις 15 Νοεμβρίου 1991, προσπάθησα να προειδοποιήσω τους προσεχώς ανεξάρτητους Ουκρανούς να μην εγκαταλείψουν τα πυρηνικά τους όπλα, καθώς ήταν περικυκλωμένοι από ληστρικούς γείτονες. Δεν με άκουσαν.
Κάποιοι μάλιστα με χλεύασαν ως «πολεμοκάπηλο». Ανάμεσά τους ήταν και εκείνοι που χειροκροτούσαν όταν δόθηκαν στην Ουκρανία «εγγυήσεις ασφαλείας» για την υπογραφή του Μνημονίου της Βουδαπέστης το 1994. Κοιτάξτε, πανηγύριζαν, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και ακόμη και η Ρωσία έχουν δεσμευτεί να σεβαστούν την πολιτική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα του ουκρανικού κράτους.
Οι σημερινοί Ουκρανοί γνωρίζουν καλύτερα, έχοντας μάθει με τον δύσκολο τρόπο. Στις 4 Απριλίου 2023, ακόμη και ο πρώην πρόεδρος Μπιλ Κλίντον παραδέχτηκε: «Αισθάνομαι ένα προσωπικό μερίδιο επειδή τους έπεισα [την Ουκρανία] να συμφωνήσουν να εγκαταλείψουν τα πυρηνικά τους όπλα. Και κανείς τους δεν πιστεύει ότι η Ρωσία θα έκανε αυτό το εγχείρημα αν η Ουκρανία είχε ακόμη τα όπλα της».
Η γενοκτονική ατζέντα του Πούτιν
Ο ρωσικός πόλεμος κατά της Ουκρανίας και των Ουκρανών ξεκίνησε το 2014 και στη συνέχεια κλιμακώθηκε σε πλήρη εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Το ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο άνθρωπος της KGB στο Κρεμλίνο και αιώνιος πρόεδρος της λεγόμενης Ρωσικής ”Ομοσπονδίας” έχει μια γενοκτονική ατζέντα έχει γίνει πάρα πολύ εμφανές.
Εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν εκτοπιστεί, η υποδομή της χώρας έχει διαλυθεί και δεκάδες χιλιάδες αθώοι έχουν ακρωτηριαστεί ή σκοτωθεί υπερασπιζόμενοι την πατρίδα τους. Ωστόσο, όπως παρατηρείται από πολλούς άλλους, ο «Ελεύθερος Κόσμος» έχει δώσει στους Ουκρανούς μόνο αρκετή βοήθεια για να διασφαλίσει ότι δεν θα χάσουν τον πόλεμο, ποτέ αρκετή για να τον κερδίσουν. Χιλιάδες χάθηκαν καθώς ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δίσταζε.
Τέλος στην ουκρανική αφέλεια
Ο πρόεδρος Τραμπ είναι τώρα στην εξουσία. Υποτίθεται ότι για να μεσολαβήσει για την ειρήνη, τηλεφώνησε στο τέρας της Μόσχας, έναν καταζητούμενο εγκληματία πολέμου και ανοιχτό σύμμαχο των υποτιθέμενων εχθρών της Ουάσιγκτον στην Τεχεράνη και την Πιονγκγιάνγκ. Αυτός και οι ομόφρονες του έχουν πολύ διαφορετική άποψη για το ποια είναι τα συμφέροντα της Αμερικής από ό,τι εγώ. Αλλά δεν είμαι Αμερικανός και δεν επιθυμώ να ζήσω στην 51η πολιτεία του «θείου Σαμ» – χωρίς να θέλω να προσβάλω την πλειοψηφία των Αμερικανών. Ξέρω ότι είναι καλοί γείτονες και οι περισσότεροι υποστηρίζουν τον απολύτως αμυντικό πόλεμο της Ουκρανίας.
Προβλέπω ότι οι Ουκρανοί δεν θα δεχτούν καμία συμφωνία που θα συνάψει ο Ντόναλντ με τον Βλαντ. Οι Ουκρανοί δεν ξεκίνησαν αυτόν τον πόλεμο. Η Ουκρανία δεν εισέβαλε στη Ρωσία. Οι Ουκρανοί δεν ήταν ποτέ, ούτε είναι τώρα, ούτε θα γίνουν ποτέ Ρώσοι. Ο εθνικός τους ύμνος, Щене inмерла України – «Η Ουκρανία δεν έχει χαθεί ακόμα!» – θα πρέπει να υπενθυμίζει σε εχθρούς και φίλους την αδάμαστη ανδρεία τους. Δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη μέχρι οι Ουκρανοί να τελειώσουν με την απελευθέρωση της πατρίδας τους.
Αυτό θα πάρει χρόνο. Και πλούτο. Και αίμα, ιδρώτα και δάκρυα. Δικά τους. Το ξέρουν.
Τι κάνουμε τώρα για το Κίεβο;
Τρία πράγματα πρέπει να συμβούν για να διασφαλιστεί η επιβίωση της Ουκρανίας και να ανατραπεί το αυτοκρατορικό σχέδιο της Ρωσίας.
Οι Ουκρανοί πρέπει να αναγνωρίσουν ότι δεν έχουν αιώνιους συμμάχους ή αιώνιους εχθρούς. Αυτό που έχουν είναι συμφέροντα, με βασικότερο την επιβίωση ως κυρίαρχο έθνος-κράτος στην Ευρώπη. Για να το επιτύχει αυτό, η Ουκρανία πρέπει να αυξήσει το μέγεθος, την ικανότητα και τον εξοπλισμό του στρατού της και να αποκτήσει πυρηνικά όπλα μάχης.
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ, παρά τις συχνά επαναλαμβανόμενες υποσχέσεις, δεν πρόκειται να γίνει σύντομα, αν γίνει ποτέ, και, σε κάθε περίπτωση, ο πρόεδρος Τραμπ έχει ήδη ευνουχίσει τη συμμαχία. Μόνο ένα ανεξάρτητο ουκρανικό πυρηνικό οπλοστάσιο και ισχυρές ένοπλες δυνάμεις θα προσφέρουν ένα αξιόπιστο αποτρεπτικό μέσο σε οποιαδήποτε μελλοντική ρωσική επίθεση. Σκεφτείτε ότι η Ουκρανία γίνεται πλέον ένα «δεύτερο Ισραήλ».
Πάνω απ’ όλα, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο «Μωυσής της Ουκρανίας», πρέπει να κάνει ένα δικό του τηλεφώνημα στον μοναδικό παγκόσμιο ηγέτη που μπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία σήμερα, τον πρόεδρο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας Σι Τζινπίνγκ.
Δεν μου αρέσουν οι κομμουνιστές, αλλά αν ο Ντόναλντ θέλει να συνδιαλέγεται με τον Βλαντιμίρ, τότε ο Βολοντίμιρ μας, προδομένος από αυτούς που κάποτε πίστευε ότι ήταν φίλοι, θα πρέπει να διερευνήσει τι μπορεί να κάνει ο Σι για την Ουκρανία. Εν αναμονή αυτής της εξέλιξης, θα βρω το κινεζικό ουκρανικό λεξικό που έκρυβα στα ράφια της βιβλιοθήκης μου – νομίζω ότι θα μου φανεί χρήσιμο.
Οι Ουκρανοί υπήρξαν αφελείς. Δεν θα είναι πια.
* Ο Lubomyr Luciuk είναι συνταξιούχος καθηγητής πολιτικής γεωγραφίας από το Βασιλικό Στρατιωτικό Κολέγιο του Καναδά, αλλά παραμένει ανώτερος ερευνητής στην έδρα Ουκρανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Τορόντο. Ανακηρύχθηκε persona non grata από τη Ρωσική Ομοσπονδία στις 28 Απριλίου 2022.
